Εμείς διαλέξαμε και δημοσιεύουμε τα της Βόρειας Εύβοιας. Αν εχείς έχετε κάποια άλλη εκδοχή για το πώς δώθηκε ένα τοπονύμιο, περιμένουμε να μας το στείλετε με μήνυμα στη διεύθυνση του ΔΙΑΥΛΟΥ ( Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ).

Δείτε την δεύτερη συνέχεια του άρθρου και άν θέλετε να δείτε και την πρώτη, κάντε κλικ στο σύνδεσμο στην αρχή του άρθρου.

Αγδίνες

Δύο είναι οι εκδοχές για την ονομασία: Η πρώτη υποστηρίζει πως όταν κάποιος είναι στην περιοχή αυτήν έχει απρόσκοπτη θέα, χωρίς φυσικά εμπόδια. Η δεύτερη και επικρατέστερη, οφείλεται στον «νονό» της, Αιγκτίν Αγά, που επί τουρκοκρατίας ήταν άρχοντας της περιοχής.

Αγία Άννα

Ιστορικοί ερευνητές αναφέρουν πως η «Αγιάννα» ιδρύθηκε από τον όσιο Χριστόδουλο, όταν ήρθε από την Πάτμο στην Εύβοια. Η ονομασία δόθηκε από εκείνον για να τιμήσει τη μητέρα της Παναγίας, την Αγία Άννα. Για χάρη του «βασιλικού» όμως «ποτίσθηκε» και η… Άννα, η μητέρα του Αλέξιου Α’ του Κομνηνού, που πρωτύτερα είχε «δωρίσει» την Πάτμο στον Χριστόδουλο!

Άγιος

Το όνομα αποτελεί φόρο τιμής σε κάποιον μυστηριώδη ιερέα! Όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Εύβοια, ένας άγνωστος παππούλης ειδοποίησε τους κατοίκους του χωριού πως οι άπιστοι πλησίαζαν και πως υπήρχε κίνδυνος για μεγάλη σφαγή. Αμέσως οι χωρικοί έφυγαν και έτσι σώθηκαν. Θεώρησαν τότε πως ο άγνωστος ήταν ένας άγιος με τη μορφή γέρου! Έτσι ονόμασαν το χωριό τους «Άγιος».

Αιδηψός

Μία ονομασία με σεξουαλική ιστορία! Προήρθε από τα γνωστά ιαματικά λουτρά που υπάρχουν στην περιοχή. Στην αρχαιότητα θεωρούνταν θεραπευτικά για διάφορες παθήσεις στα γυναικεία γεννητικά όργανα! Το όνομα λοιπόν ίσως προκύπτει από τις λέξεις «αιδοίο» και «άπτομαι».

Αμέλαντες

Δύο διαφορετικοί «νονοί» διεκδικούν τη βάπτιση του χωριού. Ο πρώτος είναι ο Τούρκος πασάς Αμέλ Αγάς, ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης ολόκληρης της περιοχής κατά την τουρκοκρατία. Δεύτερος διεκδικητής είναι ο ποταμός Νηλέας, που περνάει δίπλα από το χωριό. Μία παραφθορά του ονόματος του ποταμού (Μέλας: σκουρόχρωμος) ίσως βάπτισε την περιοχή.

Ανδρωνιανοί

Τέσσερις ιστορίες συνοδεύουν την προέλευση του τοπωνυμίου! Στην πρώτη, το επίθετο «Νιανοί» ήταν πασίγνωστο στην περιοχή επί Τουρκοκρατίας. Στη δεύτερη, η λέξη «άντρο», που σημαίνει σπηλιά και εκεί υπάρχουν αρκετές, οδήγησε στην ονομασία. Η τρίτη σχετίζεται με τη λέξη «ανδρώνας». Έτσι ονομάζεται ο χώρος σε ένα σπίτι που είναι αποκλειστικά για άνδρες. Φαίνεται πως εκεί κάποτε είχαν πολλούς τέτοιους! Στην τελευταία ιστορία, η περιοχή πήρε το όνομά της από τους εύσωμους και γυμνασμένους άνδρες του χωριού.

Αλιβέρι

Τρεις εκδοχές υπάρχουν για την ονομασία. Στην πρώτη, ο πλούσιος Τούρκος Αλή Βερή που έζησε εκεί «βάπτισε» την περιοχή. Η δεύτερη σχετίζεται με τον Αλίβερο, έναν πλούσιο Βυζαντινό άρχοντα που έμενε εκεί. Η τρίτη αφορά στην εμπορική ανάπτυξη που είχε παλιότερα το Αλιβέρι. Η ονομασια προκύπτει από τη λέξη

Αρτεμίσιο

Το γνωστό ακρωτήριο ήταν αφιερωμένο στη θεά Άρτεμη. Εκεί βρισκόταν το ιερό της «Αρτέμιδος Προσηώας». Τον Αύγουστο του 480 π.Χ. ο ελληνικός στόλος προσάραξε εκεί, πριν ναυμαχίσει με τον περσικό. Στην αρχαία «Επιγραφή του Αρτεμισίου» αναφέρονται τα ονόματα 17 Δήμων της αρχαίας Εύβοιας.

Βασιλικά

Τα βασιλικά πλοία του Ξέρξη αγκυροβόλησαν στη θαλάσσια περιοχή των Βασιλικών γύρω στο 480 π. Χ., λίγο πριν την ναυμαχία του Αρτεμισίου, «βαπτίζοντας» την περιοχή! Αυτή βέβαια είναι η επικρατέστερη προέλευση της ονομασίας, καθώς υπάρχει και δεύτερη: Μόνο κατά «λατινική» προσέγγιση και ανατρέχοντας στις ρίζες της γλώσσας επεξηγούμε την ονομασία της περιοχής! Ίσως προέρχεται από τις λέξεις vitalis, δηλαδή ζωτικός, ή vitulus που είναι το μοσχάρι! Και οι δυο ετυμολογίες ευσταθούν για ιστορικούς και κτηνοτροφικούς λόγους!

Γαλατσάδες

Οι απόψεις διίστανται για την προέλευση του τοπωνυμίου. Η μία εκδοχή θέλει το χωριό να παίρνει το όνομά του από τα φυτά «γαλατσίδες» που παράγουν έναν γαλακτώδη χυμό και αφθονούν στην περιοχή. Η άλλη σχετίζεται με την πλούσια κτηνοτροφική δραστηριότητα των κατοίκων και την πλούσια παραγωγή γάλακτος της περιοχής. Ένα δίκτυο αγωγών διοχέτευε το γάλα στις εγκαταστάσεις του κοντινού τυροκομείου.

Γιάλτρα

Η περιοχή είναι έτσι γνωστή από τον 15ο αιώνα. Η ονομασία Γιάλτρα προκύπτει από τη σύντμηση των λέξεων υγεία – γεια και λουτρά. Σχετίζεται με τις ιαματικές πηγές που υπάρχουν εκεί. Σύμφωνα με ειδικούς, οι ιαματικές πηγές που βρίσκονται εκεί είναι ισάξιες της Αιδηψού και έχουν τις ίδιες ευεργετικές επιδράσεις στον άνθρωπο.

Δρυμώνας

Δύο εκδοχές σχετικές με τη φύση συνοδεύουν την προέλευση του τοπωνυμίου. Η πρώτη θέλει το χωριό να ονομάζεται έτσι από τις πάρα πολλές βελανιδιές, δρύες, που υπάρχουν στην περιοχή. Η δεύτερη αφορά στις κλιματολογικές συνθήκες. Το «δριμύ» ψύχος που επικρατεί στην τοποθεσία τους χειμώνες ίσως «βάπτισε» το γραφικό χωριό.

Εύβοια

Η ονομασία Εύβοια αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην «Ιλιάδα». Σύμφωνα με τον Όμηρο, οι κάτοικοί της έλαβαν μέρος στην εκστρατεία κατά της Τροίας. Εκείνη την περίοδο επικρατούσαν διάφορες ονομασίες για το νησί όπως Αβαντίδα, Χαλκοδοντίς, Μάκριδα, Ελλοπία. Επικράτησε το «Εύβοια», λόγω της ανεπτυγμένης βουτροφίας στην περιοχή, από το «ευ» και «βους».

Ήλια

Το χωριό αυτό μέχρι το 1920 δεν αναφερόταν στον Ευβοϊκό χάρτη! Εκείνη την περίοδο, η πρόσβαση στην Ήλια ήταν δύσκολη, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη του να οφείλεται αποκλειστικά στη συλλογική προσπάθεια των κατοίκων της. Η ονομασία προήλθε από τη μονή Ηλίων, που υπάρχει στο βουνό της περιοχής.

Ιστιαία

Υπάρχουν δύο αλληλοσυνδεόμενες εκδοχές για την προέλευση του τοπωνυμίου. Η πρώτη θέλει «νονά» της περιοχής τη νύμφη Ιστιαία, της κόρης του Υριέα, που ήταν γιος του Ποσειδώνα. Με τη θάλασσα σχετίζεται και η δεύτερη εκδοχή της προέλευσης του τοπωνυμίου. Στην Ιστιαία υπήρχαν τα κατάλληλα δένδρα για την κατασκευή των ιστίων που χρησιμοποιούσαν τα πλοία της εποχής.

Καμάρια

Δύο εκδοχές έχει αυτή η ονομασία. Στη μία, χαρακτηρίστηκε έτσι από τις μικρές γέφυρες σε σχήμα καμάρας που υπάρχουν ακόμη στους πολλούς χειμάρρους της περιοχής. Στην άλλη, η λέξη καμάρι, με υπερηφάνια δηλαδή, προσδιόριζε τους κατοίκους της την εποχή του Βυζαντίου.

Κεχριές

Η πλούσια παραγωγή της περιοχής σε καλλιέργειες κεχριού έδωσε το όνομά της στην τοποθεσία.

Κοκκινομηλιά

Τοπωνύμιο – απομεινάρι της Τουρκοκρατίας. Κάποιος Τούρκος διοικητής της περιοχής καταγόταν από την Κόκκινη Μηλιά της Μικράς Ασίας, γι΄ αυτό και «βάπτισε» την επαρχία του Κοκκινομηλιά. Μία δεύτερη, ιστορικά αδύναμη, εκδοχή υποστηρίζει πως το όνομα προήλθε από μια παλιά μηλιά.

Κουρκουλοί

Στην τούρκικη γλώσσα «κουρκουλοί» ονομάζονται όλοι οι άνθρωποι που είναι κυνηγημένοι. Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν «Νέο Σκουλάρι» προς τιμήν του παλαιότερου οικισμού που βρισκόταν δύο χιλιόμετρα μακριά από τη σημερινή περιοχή. Κατά την τουρκοκρατία, οι κάτοικοι μετέφεραν το χωριό τους, εξαιτίας των ληστρικών επιθέσεων που δέχονταν από τα βουνά, σε τοποθεσια πιο κοντά στο Προκόπι. Σκοπός των «κυνηγημένων» χωρικών ήταν να προστατευτούν από τις Τουρκικές αρχές. Τελικά, κατάφεραν να μην τους βγει το μάτι, αλλά τους «βγήκε» το όνομα!

Μαντούδι

Οφείλει την ονομασία του στην τσιγγάνικη λέξη «μαγκντώ» που σημαίνει ψωμί. Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως το Μαντούδι πήρε το όνομά του γιατί έκαναν εκεί νοστιμότατο ψωμί! Η έννοιά του είναι μεταφορική και αναφέρεται στα εύφορα εδάφη της περιοχής, στα οποία κατά καιρούς, μέχρι και σήμερα, βρήκαν κατάλυμα τσιγγάνοι, οι οποίοι «έφαγαν ψωμί» από τις καλλιέργειες των πλούσιων εκεί χωραφιών.

Μαρουλι

Οι ρίζες του τοπωνυμίου είναι ανθρωπωνυμικές. Σχετίζονται με το στρατηγό και άρχοντα με μεγάλη οικονομική ισχύ της εν λόγω περιοχής, Μαρουλή ,που γεννήθηκε το 1282 μ.Χ. και πέθανε το 1328 μ.Χ.

Μετόχι

Με τον όρο «μετόχια» χαρακτηρίζονταν κατά το παρελθόν όλα τα οικόπεδα που βρίσκονταν στην κατοχή μοναστηριών. Η περιοχή του Μετοχίου ανήκε επί Βυζαντίου στη μονή του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται κοντά στο σημερινό χωριό. Μετά την κατάκτηση της Εύβοιας από τους Τούρκους, τα «μετόχια» πέρασαν στην κυριαρχία τους. Όταν το νησί απελευθερώθηκε, η κυριότητα τους πέρασε στους χωρικούς της περιοχής, οι οποίοι διατήρησαν τον παλιό προσδιορισμό ως ονομασία.

Παπάδες

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, η ευρύτερη περιοχή του σημερινού χωριού κατακλυζόταν από ιερείς. Το «χωριό των Παπάδων» δεν έμεινε ποτέ δίχως λειτουργία και έτσι το όνομα έμεινε. Σχετικός είναι και ένας ενδιαφέρων τοπικός μύθος. Στην περιοχή παλιά υπήρχε ένα μοναστήρι που λειτουργούσε ένας καλοκάγαθος παπάς ο οποίος πάντα βοηθούσε όποιον είχε ανάγκη. Κάποια στιγμή πέρασαν στη δικαιοδοσία του από δωρεές κάποια χωραφια σε καλά σημεία. Αυτά τα κομμάτια γης θέλησαν να αποσπάσουν από τον παπά ορισμένοι χωρικοί και σκαρφίστηκαν ένα πονηρό σχέδιο! Ένας από αυτούς ντύθηκε γυναίκα και, αφού προηγουμένως τον επισκεφθηκε, τον κατηγόρησε σε όλο το χωριό πως κατά τη συνάντησή τους είχε πονηρούς σκοπούς! Ο παπάς στεναχωρήθηκε πολύ και έφυγε, μεταφέροντας τη Μονή στο Άγιο όρος, στη σημερινή Μονή Ξεροποτάμου. Πριν όμως, καταράστηκε το χωριό να του συμβούν τρία κακά: «Φωτιά, σεισμός και νερό να πέσει» είπε! Μέχρι και σήμερα, στους Παπάδες φοβούνται την κατάρα! Όπως λένε, φωτιά είχαν τη δεκαετία του 70. Πλημμύρα, όπου πνίγηκαν εννιά άτομα, έγινε τη δεκαετία του 90. Ας ελπίζουμε πως δεν θα τριτώσει το κακό!

Σήμια

Το τοπωνύμιο σχετίζεται με κάποια φλέβα ασημιού που υπήρχε στην αρχαιότητα εκεί, χαρακτηρίζοντας την εν λόγω περιοχή. Με τα χρόνια προέκυψε η παραφθορά από Ασήμια, σε Σήμια.

Στροφυλιά

Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πρώτη θέλει τον τόπο να ονομάστηκε έτσι από τα πεύκα που υπάρχουν εκεί. Στη βοτανική επιστήμη, «στροφυλιά» ονομάζεται το πεύκο. Η δεύτερη σχετίζεται με τους ανέμους που αναπτύσσονται στην περιοχή και περιστρέφουν τα φύλλα των δέντρων.

Τσαπουρνιά

Το θαμνώδες φυτό τσαπουρνιά που ευδοκιμεί στην περιοχή έδωσε και το όνομα στον σημερινό οικισμό. Επί Τουρκοκρατίας αποτέλεσε το κυριότερο υλικό που χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι χωρικοί, για να φτιάξουν τις καλύβες τους.

Ταξιάρχης

Η εικόνα των Ταξιαρχών, που μεταφέρθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες το 1925 στην περιοχή, έδωσε και το όνομά της στο μέχρι πρότινος τοπωνύμιο Μουρσαλή. Και αυτή η ονομασία προερχόταν από τους ίδιους πρόσφυγες της πόλης Μουρσαλή στην Μ. Ασία. Τελικά, έδωσαν στην περιοχή την ονομασία που έχει μέχρι σήμερα, για να τιμήσουν την εικόνα.

Βάγιας Κατσός (πηγη: http://square.gr )