ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Στοχασμός
Καθίσαμε κυκλικά πάνω στο χαλί.
-Πέστε μου η μητριά της χιονάτης είναι όμορφη ή άσχημη;
Είναι εκπληκτικό το ότι πάντα τα παιδιά δίνουν την ίδια απάντηση:
-ΑΣΧΗΜΗ.
Τα μικρά παιδιά κρατούν στην καρδιά τους άσχημη εντύπωση για τη μητριά εξ αιτίας του φθόνου και της κακίας της.
-Όμως το παραμύθι λέει πως η μητριά είχε έναν καθρέφτη που δεν έλεγε ποτέ ψέματα. Τι της έλεγε ο καθρέφτης;
-Ότι ήταν η πιο όμορφη στο βασίλειο.
-Τι συνέβη και μετά της είπε ότι η Χιονάτη είναι πιο όμορφη; Ποια ήταν η ομορφιά της Χιονάτης; Για θυμηθείτε, τι ζήτησε από τον κυνηγό η μητριά;
-Την καρδιά της Χιονάτης.
-Στην καρδιά της ήταν η ομορφιά της. Η Χιονάτη δεν ήταν μόνο εξωτερικά όμορφη όπως η μητριά, αλλά ήταν καλόκαρδη, είχε δηλαδή και εσωτερική ομορφιά.
Διδαχή
Με την βοήθεια του στοχασμού περνάμε ομαλά στη διδαχή που οδηγεί στην κατανόηση της έννοιας συνείδηση.
-Ποιος είναι ο καθρέφτης που δεν λέει ποτέ ψέματα; Έχουμε εμείς έναν τέτοιο καθρέφτη που λέει πάντα την αλήθεια; Υπάρχει δηλαδή μέσα μας κάτι που όταν κάνουμε μια καλή πράξη μας επαινεί, ενώ όταν κάνουμε κάτι κακό μας ελέγχει; Ξέρετε πώς το ονομάζουμε; ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.
Συνείδηση είναι η σύμφυτη εσωτερική γνώση για τη συναίσθηση του καλού και του κακού. (Γ. Μπαμπινιώτης). Ένα καμπανάκι του Θεού για το ήθος μας. Η λέξη συνείδηση είναι σύνθετη λέξη: συν+είδηση, και η λέξη είδηση προέρχεται από το απαρέμφατο ειδέναι του αρχαίου ρήματος οίδα που σημαίνει γνωρίζω καλά, πλήρως).
Μια φωτισμένη συνείδηση μπορεί να γνωρίσει και το Θεό, ο ασυνείδητος άνθρωπος ούτε τον εαυτό του δεν μπορεί να γνωρίσει. Δεν θα γνωρίσει ποτέ τον βαθύ αληθινό του εαυτό που είναι φτιαγμένος για να χωρά την απεραντοσύνη όλου του κόσμου και όχι τον στενόκαρδο εγωισμό του.
Προκειμένου να πλησιάσουμε πιο γλυκά τη βαθιά αυτή έννοια ακούσαμε το τραγούδι «πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου». Στο οργανικό μέρος επαναλάμβανα καθαρά τους στίχους. Καθίσαμε στο χαλί και συζητήσαμε.
-Τι θα πει ο ουρανός δικός μου, η θάλασσα στα μέτρα μου;
Δυσκολεύονταν να βρουν κάποια απάντηση.
-Θα βάζατε ποτέ έναν ελέφαντα να ζει μέσα σε αυτό το δωμάτιο; Έτσι κι ο Θεός έδωσε ουρανό , θάλασσα, σύμπαν ώστε να χωρούν τα μέτρα του αληθινού μας ύψους. Δίχως απεραντοσύνη δεν θα μπορούσε να αναπνεύσει η καρδιά μας.
Σταθήκαμε επίσης στα νοήματα που κρύβουν οι στίχοι «στα ηλιοσκαλοπάτια με έμαθε η μάνα μου να ζω» και «ποια γλώσσα μου μιλάνε» για να εκτιμήσουμε ποιο επίπεδο συνείδησης έχει η ζωή μας και η επικοινωνία μας.
-«...αυτοί που μου ζητάνε να χαμηλώσω τα φτερά». Καλά ποια φτερά, έχει ο άνθρωπος φτερά;
-Το φως του είπαν τα παιδιά!
Κάπως έτσι διδάχθηκαν να προσέχουν την εσωτερική τους φωνή, το φως που ο Θεός τους εμπιστεύτηκε.
Βιωματικές δράσεις
Θεατρικό δρώμενο
Από το παραμύθι της Χιονάτης επιλέχθηκε η σκηνή με τον μαγικό καθρέφτη μια και μέσα από το στάδιο του στοχασμού είχαν αντιληφθεί την σημασία του που αποκάλυπτε το κρυμμένο φως του μύθου.
Ζωγραφική
Ζητήθηκαν από τα παιδιά τα ονόματα των εφτά νάνων. Παρατηρώντας τα αντιλήφθηκαν ότι αυτά δεν είναι πραγματικά ονόματα αλλά χαρακτηρισμοί που έδειχναν το επίπεδο της συνείδησής τους. Ίσως τελικά ήταν νάνοι γιατί έκαναν ένα πολύ σοβαρό λάθος. Έψαχναν τον χρυσό έξω και όχι μέσα στην καρδιά τους.
Ζωγραφίσαμε έτσι έναν νάνο με την αξίνα του που τραγουδούσε «Χρυσό να ψάξουμε χρυσό, στο μεταλλείο της καρδιάς το ύψος το κρυφό».
Αναστοχασμός
Άλλη λέξη σημαίνει άλλο φως. Άλλο φως σημαίνει άλλη συνείδηση.
Το παιχνίδι της χαμένης λέξης
Ζητήθηκε να βρουν μια χαμένη λέξη αφού προηγήθηκε η εξής μυθοπλασία:
-Κάποιος λαίμαργος ποντικούλης ροκάνισε τη σελίδα του βιβλίου και κατάπιε τη λέξη αφήνοντας τον στίχο του ποιητή λειψό. Τότε μια γαλάζια νεράιδα κάλεσε τα παιδιά και τα παρακάλεσε να συμπληρώσουν τον στίχο γιατί αν φτάσει το σκοτάδι και τον βρει λειψό θα τον καταπιεί ολόκληρο. «Μην φοβηθείτε να βάλετε κάποια λέξη. Δεν υπάρχει λάθος. Και ο ίδιος ο ποιητής μπορεί σε κάποια άλλη στιγμή της ζωής του να έβαζε άλλη λέξη. Μόνο να θυμάστε: άλλη λέξη σημαίνει άλλο φως».
Τα παιδιά έγραψαν σ’ ένα μικρό χαρτάκι τη λέξη τους με το όνομά τους στην πίσω πλευρά. Διαβάζαμε τις λέξεις δίχως να φανερώνουμε το όνομα και βαθμολογούσαμε όλοι το νόημα που έπαιρνε ο στίχος με μια κλίμακα από το 1 έως το 10. Με τον τρόπο αυτό θα αποφασίζαμε με πια λέξη θα συμπληρώναμε τον «ροκανισμένο» στίχο.
Ο στίχος που δόθηκε ήταν:
«ΤΕΤΟΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ: ΤΕΤΟΙΕΣ ............»
Οι λέξεις που έδωσαν τα παιδιά, ιεραρχημένες σύμφωνα με τη βαθμολογία που έλαβαν, ήταν:
Σκέψεις, δυνάμεις, γνώσεις, προτάσεις, σημασίες, εικόνες, φράσεις.
Όταν αποκάλυψα τον λόγο του ποιητή:
«ΤΕΤΟΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ: ΤΕΤΟΙΕΣ ΨΥΧΕΣ» Γιώργος Θέμελης
Τα παιδιά αναφώνησαν και δεν ζήτησαν να μάθουν τη βαθμολογία που έλαβαν οι λέξεις τους. Ο ποιητής είχε ομόφωνα αναδειχτεί νικητής!
Και τα παιδιά είχαν πάρει το μήνυμα ότι η λέξη δεν είναι τυχαία υπόθεση αλλά δυναμική ψυχής, δηλαδή επίπεδο συνείδησης.