Καθώς το τελευταίο διάστημα γίνονται στον κύκλο μου συζητήσεις όπου εκφράζονται διάφορες απόψεις για τη φιλία και τις ανθρώπινες σχέσεις, στη σημερινή Τροφή για Σκέψη θα ήθελα να εκθέσω απλουστευμένα τις δικές μου σκέψεις, γιατί τελικά νομίζω ότι τα πράγματα είναι απλά και εξαρτάται από τη δική μας διάθεση το να έχουμε ουσιαστικές σχέσεις.
Οι άνθρωποι είμαστε όντα εκ φύσεως κοινωνικά. Θέλουμε να ανήκουμε κάπου και να κάνουμε σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Έτσι επιβεβαιωνόμαστε και νιώθουμε ασφαλείς. Οι σχέσεις μας με όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από ηλικία, φύλο, πεποιθήσεις και ενδιαφέροντα, ανήκουν σε τρεις κατηγορίες. Γνωστοί ή κοινωνικές επαφές, φίλοι και κολλητοί.
Οι γνωστοί ή κοινωνικές επαφές είναι αυτοί που συναναστρεφόμαστε και μιλάμε καθημερινά στο σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά, στο γυμναστήριο, μέσα από το playstation ή στο σουπερμάρκετ ή τους έχουμε γνωρίσει κάποια στιγμή στη ζωή μας, περάσαμε κάποιες στιγμές μαζί και μετά συναντιόμαστε αραιά και πού ή καθόλου. Με αυτούς μιλάμε κυρίως για τα καθημερινά πράγματα, μας ζητάνε χάρες και ενίοτε τους ζητάμε κι εμείς. Μας παίρνουν τηλέφωνο μόνο όταν μας έχουν ανάγκη ή θέλουν να ζητήσουν κάτι. Μπορεί να κουβεντιάσουμε και να περάσουμε μαζί τους καλά, σε μια παρέα, σε μια βόλτα, σε μια κοινωνική εκδήλωση. Μπορεί να έχουμε και κάποια κοινά ενδιαφέροντα και να μιλάμε γι’ αυτά στα πλαίσια συνεργασιών ή δραστηριοτήτων που θέλουμε να κάνουμε μαζί. Αλλά μέχρι εκεί πάει. Στους γνωστούς μπορεί να δίνουμε πράγματα και να μην παίρνουμε ποτέ ή να παίρνουμε ανταποδοτικά. Και πολλές φορές αυτό μας πειράζει, γιατί κάποιους από αυτούς τους θεωρούμε φίλους μας.
Οι φίλοι μας είναι αυτοί που θέλουμε να περνάμε χρόνο μαζί τους. Θέλουμε να κάνουμε παρέα γιατί περνάμε καλά μαζί, γελάμε, και τις περισσότερες φορές, αν και όχι πάντα, έχουμε κάποια κοινά ενδιαφέροντα. Δεν έχει σημασία η ηλικία τους γιατί με κάποιο τρόπο ταιριάζουμε και τα βρίσκουμε. Μας αρέσει να κουβεντιάζουμε μαζί τους για τα πράγματα που μας αρέσουν και για αυτά που μας απασχολούν. Στον φίλο θα πούμε ένα πρόβλημά μας και ελπίζουμε να μας στηρίξει (αν όχι, πέφτει στο επίπεδο των κοινωνικών επαφών). Φίλοι μας είναι αυτοί που μοιραζόμαστε καταστάσεις μαζί τους στον αληθινό κόσμο. Δίνουμε φροντίδα, σεβασμό και αγάπη και παίρνουμε τα ίδια. Μπορεί να έχουμε παρόμοιους χαρακτήρες, μπορεί και όχι. Έχουμε όμως τις ίδιες αξίες και στις βασικές μας πεποιθήσεις είμαστε κοντά. Είναι αυτοί που θα σκεφτούμε να καλέσουμε στο πάρτι που θα κάνουμε για να περάσουμε καλά, αλλά και αυτοί που θέλουμε να πλησιάσουμε για να τους μιλήσουμε, που μπορεί να είναι για παράδειγμα ένας καθηγητής μας στο φροντιστήριο. Οι φίλοι μας μπορεί να μένουν μακριά αλλά να θέλουμε να περνάμε μαζί τους χρόνο και να κανονίζουμε να κάνουμε πράγματα μαζί. Οι φίλοι μας δε μας κρίνουν και δεν τους κρίνουμε. Μας αποδέχονται όπως είμαστε (αν δεν το κάνουν δεν είναι φίλοι μας). Δε μας θέλουν στη ζωή τους για μαμά ή μπαμπά, αλλά για να περνάμε όμορφα μαζί. Με τους φίλους επικοινωνούμε ανάλογα τη σχέση.
Δηλαδή, υπάρχουν φίλοι που επικοινωνούμε καθημερινά ή τακτικά γιατί είμαστε στο ίδιο μέρος, υπάρχουν και φίλοι που μπορεί να μιλάμε σπάνια, αλλά όταν μιλάμε είναι σαν να μην έχει περάσει μια μέρα από τη στιγμή που μιλήσαμε. Αν νιώθουμε έτσι για έναν άνθρωπο είμαστε φίλοι, όχι κολλητοί.
Οι κολλητοί μας μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Αν έχουμε έναν και μόνο είμαστε ευτυχισμένοι. Αν έχουμε περισσότερους ή είμαστε τυχεροί ή προσπαθούμε πολύ. Είναι οι πιο σπουδαίοι φίλοι μας που αν τους χάσουμε θα μας στοιχίσει και θα μας πονέσει όσο τίποτα. Ο κολλητός μου με ξέρει σαν κάλπικη δεκάρα. Με έχει δει στα πολύ καλά μου και στα πολύ κακά μου. Ξέρει και την πλευρά μου την άσχημη ή την αδύναμη, που δεν την έχουν δει οι άλλοι και με αποδέχεται παρόλα τα ελαττώματά μου. Με έχει δει να κλαίω, να νευριάζω, να φοβάμαι. Είναι αυτός που μπορώ να τον πάρω μέσα στη νύχτα και να του πω ό,τι σκέφτομαι, χωρίς να με βρίσει και χωρίς να νιώσει ότι τον ενοχλώ. Με τον κολλητό μου επικοινωνώ τακτικά, γιατί απλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Νοιάζομαι γι’ αυτόν. Θέλω να τον ακούσω. Θέλω να του πω την χαρά μου και τη λύπη μου. Θέλω να μοιραστώ μαζί του την καθημερινότητά μου. Για την ακρίβεια δεν μπορώ καν να του κρυφτώ άμα με δει. Ξέρει από πριν ότι κάτι μου συμβαίνει και μπορεί και να ξέρει προκαταβολικά και τι νιώθω. Κι αυτό είναι το ωραίο στη σχέση μας. Ότι μπορώ να είμαι τελείως ο εαυτός μου μαζί του χωρίς να φοβάμαι ότι θα με απορρίψει ή ότι θα με κρίνει. Ξέρω ότι θα μου πει την αλήθεια σε ό,τι τον ρωτήσω, ακόμη κι αν είναι δύσκολο ή αν δε μου αρέσει. Με τον κολλητό μου συνήθως έχουμε περάσει τις πιο αστείες καταστάσεις, τις πιο επικίνδυνες, τις πιο αλλοπρόσαλλες, στην αληθινή ζωή. Είναι αφοσιωμένος, και θα με στηρίξει ακόμη κι αν πιστεύει ότι κάνω λάθος, όταν οι άλλοι φίλοι θα αποχωρήσουν. Έχουμε μοιραστεί τις πιο κρυφές σκέψεις μας. Και οι δύο. Ακόμη κι αν δεν μας αρέσουν.
Έχουμε δείξει τα συναισθήματά μας. Και οι δύο. Έχουμε δείξει τις αδυναμίες μας. Και οι δύο. Έχουμε περάσει συναισθηματικές μεταπτώσεις ή και κρίσεις. Έχουμε τσακωθεί και τα ξαναβρήκαμε γιατί θέλουμε να είμαστε μαζί. Και συνεχίζουμε να θέλουμε να διατηρήσουμε τη σχέση μας.
Και οι συγγενείς μας και ο/η σύζυγος/σύντροφός μας, κι αυτοί ανήκουν σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες. Μπορεί με τα αδέρφια μας να είμαστε απλοί γνωστοί και μπορεί με το θείο μας να είμαστε κολλητοί. Εξαιρείται μόνο η σχέση με τους γονείς που είναι πιο περίπλοκη και δεν ανήκει – ούτε μπορεί να ανήκει - σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες.
Για να διατηρηθεί μια σχέση σε μια κατηγορία χρειάζεται κόπος και χρόνος και ενδιαφέρον και από τους δύο ανθρώπους. Αν είμαστε κολλητοί και δεν επικοινωνούμε επαρκώς ή δεν δείχνουμε κι οι δύο τον αληθινό μας εαυτό αλλά μόνο το διασκεδαστικό μας πρόσωπο, πέφτουμε στο μεσαίο επίπεδο, του απλού φίλου. Αν είμαστε φίλοι και μειώνεται η ποσότητα και ποιότητα της επικοινωνίας ή χάνεται τελείως, γιατί αλλάζουν οι προτεραιότητές μας, τότε πέφτουμε στο πρώτο επίπεδο, του απλού γνωστού. Αυτό πολύ συχνά γίνεται όταν κάνουμε οικογένεια και επικεντρωνόμαστε σε αυτή, όταν βρίσκουμε ερωτικό σύντροφο ή αφοσιωνόμαστε στη διεκδίκηση κάποιου, όταν παύουμε να έχουμε κοινά ενδιαφέροντα με κάποιον, όταν πέφτουμε με τα μούτρα στη δουλειά και όταν θεωρήσουμε ότι ο άλλος «άλλαξε». Δεν άλλαξε ο άλλος, εμείς αλλάξαμε τον τρόπο που τον βλέπουμε γιατί κάτι μεσολάβησε. Μήπως ενθουσιαστήκαμε, νομίζαμε ότι ήταν ιδανικός και όταν συνειδητοποιήσαμε ότι δεν είναι απογοητευτήκαμε; (εμείς είμαστε τέλειοι όμως;) Μήπως μας έδειξε μια πλευρά του που δεν αποδεχόμαστε; (αλλά τότε τι φίλοι είμαστε;) Μήπως αναπαυτήκαμε ότι έχουμε σίγουρο ένα φίλο, κόψαμε την επικοινωνία και τον χάσαμε τελικά; Μήπως μπήκε ο εγωισμός μας, ή η ζήλια κάπου στη σχέση μας; Μήπως μας πείραξε κάτι, δεν το κουβεντιάσαμε μαζί του και το αφήσαμε να δηλητηριάσει τη σχέση μας; Μήπως δεν ξέραμε καν τι σχέση είχαμε και ο καθένας έβλεπε τα πράγματα εξαρχής διαφορετικά;
Με αυτό τον τρόπο, μπορεί ο κολλητός να καταλήξει να γίνει απλός γνωστός. Αλλά μπορεί και αντίστροφα με το ενδιαφέρον, την αφοσίωση και την αποδοχή, ο απλός γνωστός να γίνει κολλητός.
Οι φιλίες αν δεν έχουν ειλικρίνεια πεθαίνουν. Οι σχέσεις αν δεν συντηρούνται με την επικοινωνία και πάλι πεθαίνουν. Κι αν δεν δώσουμε πρώτοι αγάπη, δεν θα πάρουμε ποτέ, αλλά να ξέρουμε πού δίνουμε και για πόσο…
Καλή σας εβδομάδα!